Galatasaray Lisesi 50. Yıl mezuniyet töreninde, 2013.

1780’lerden beri İstanbullu olan bir aileye mensup bir baba ve Yeni Pazar Sancağı’ndan göç etmiş bir annenin oğlu olan Necmi Dayday 10 Mayıs 1943’te Erzurum’da doğdu. Baba memleketi İstanbul Kanlıca’ya, araya bir de Kırkpınar sığdırarak, Necmi altı yaşındayken ailece döndüler. Kanlıca İlkokulu’ndaki ilk öğretiminden sonra, Galatasaray Lisesi Fen kolundan 1963’te ve AFS program dahilinde lise son sınıfta gittiği Sidwell Friends High School’dan (Washington, DC, ABD) 1962’de birincilikle mezun oldu. Haziran 1968’de İstanbul Amerikan Robert Koleji Yüksek Okulu’ndan Fizik Lisansını, Haziran 1969’da da İTÜ Nükleer Enerji Enstitüsü’nden (İTÜ - NEE) Nükleer Uzmanlık Masterini aldı. Aynı yıl Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde (ÇNAEM) kurulan Nükleer Mühendislik Bölümü’nde tecrübeli araştırmacı olarak göreve başladı.

1970’de Fransız Atom Enerjisi Komiserliği (CEA) burslusu olarak gittiği Saclay Nükleer Araştırma Merkezi’nde, Fransız Nükleer Bilimler ve Teknolojiler Milli Enstitüsü’nde ikinci bir yüksek lisans yaptı. 1971’de, Reaktör Fiziği İleri Etüdler Diploması'nı ‘Şeref ’ derecesi ile aldı. 1971 – 1973 döneminde Saclay ve Fontenay-aux-Roses Nükleer Araştırma Merkezlerinde, CEA ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) burslusu olarak, doktora çalışmalarını yürüttü. Paris-Sud Üniversitesi Orsay Fen Fakültesi’nden, ”Yüksek Şeref Derecesi” ile Ekim 1973’de Reaktör Fiziği Doktoru ünvanını aldı.

1974 – 1978 yıllarında, ÇNAEM TR-2 Araştırma Reaktörü Tasarım ve Yapım Ünitesi Reaktör Fiziği Birimi Şefi olarak, projelendirme çalışmaları yaptı, yönetti ve Reaktör İhale Komitesi’nde yer aldı. 1975 – 1978 arasında Başbakanlık Atom Enerjisi Komisyonu Nükleer Güvenlik Komitesi üyesi olarak “Nükleer Reaktör Yer Seçimi” çalışmalarına katıldığı gibi, TAEK bünyesinde kurulan çeşitli komisyonlarda da görev yaptı Aynı yıllarda İTÜ-NEE’nde nükleer fizik, 1977 – 1978’de Hava Harp Okulu’nda modern fizik dersleri verdi.

Dr. Necmi Dayday Nobel Ödülü ile. Yanında üniversite arkadaşları Noyan Sancar ve Günay Kocasoy.

UAEA’dan gelen iş teklifi üzerine 1978 – 1998 yılları arasında TAEK ve Dışişleri Bakanlığı'nın onayıyla Birleşmiş Milletler bünyesinde Türkiye’yi temsil etti. Pek çok ülkede, çeşitli nükleer tesislerde, denetim misyonlarında yer aldı ve denetim ekibi yöneticiliği yaptı. Birçok Avrupa ülkesinin nükleer kurumlarında “Nükleer Denetim Değerlendirmeleri” konusunda konferanslar verdi ve seminerler yaptı. Bu çalışmalarından dolayı, 2005 yılında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na verilen Nobel Barış Ödülü paydaşlarından oldu.

Çeşitli ülkelerin, ulusal ve uluslararası araştırma merkezlerinde, nükleer konulardaki uzmanlık eğitimlerine katıldı ve çalışmalar yaptı. 1998 yılında emekliliğini isteyerek yurda döndü. 2004 – 2008 arasında, Galatasaray Üniversitesi Mühendislik ve Teknoloji Fakültesi’nde öğretim görevlisi olarak fizik, mekanik, termodinamik ve elektrik dersleri verdi. Mayıs 2008’de Galatasaray Üniversitesi’nden emekli oldu. 21 Temmuz 2014 tarihinde kuruluşu tamamlanan, NUTEK Enerji Danışmanlık Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı oldu.

Nükleer teknoloji konusunda, yurt içinde ve dışında çok sayıda konferans vermiş, televizyon ve radyoda söyleşilerde bulunmuş, gazete ve dergilerde makaleleri çıkmıştır. 1971 yılında İTÜ-NEE tarafından yayınlanan, Reaktör Teorisi Problemleri ve Prof. Vural Altın’la beraber kaleme aldığı Gök Biliminde Türk-İslam Bilginleri adlı kitapları bulunmaktadır. Bilim ve Ütopya dergisinde Çetin Ceviz Problemleri adlı köşesi bulunmaktaydı. 2006’da TASAM “Stratejik Vizyon Sahibi Bilim Adamı Ödülü” almıştır. 2021’den itibaren Stratejik Vizyon Ödülleri’ne Dr. Necmi DAYDAY Özel Ödülü kurumsallaşması eklenerek her yıl nükleer enerji ve teknoloji alanında yurtiçi veya dışından bir kişi veya kuruma ödül verilmesi benimsenmiştir.

Dr. Necmi Dayday, 20 Nisan 2021’de aramızdan ayrılmıştır. (Gaye Dayday, Engin Uysal)