TAEK Eğitim Merkezi ve Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü açılış töreni, 21.12.2006. TAEK'in ilk başkanlarından ve merkezin temelini atmış olan Prof. Domaniç, kurumun eski başkanları ve bilim çevrelerinden konuklar arasında. |
12 Haziran 1915 tarihinde doğan Fahri Domaniç, ilk ve ortaokulu Bursa'da okuduktan sonra lise ve üniversite eğitimi için Milli Eğitim Bakanlığı hesabına Almanya'ya gönderilmiştir. Daha sonra 1935 – 41 yılları arasında katıhal fiziği dalındaki doktorasını tamamlayan Fahri Domaniç, 1941 – 44 yıllarında askerlik görevini yapmış ve sonra Ankara Üniversitesi’ne asistan olarak girmiştir. 1951 yılında doçentlik unvanını kazanan F. Domaniç 1954 – 55 arasında Londra'da Imperial College'de araştırmalar yapmış, daha sonra ABD'de Argonne Ulusal Laboratuarları'nda Uluslararası Nükleer Bilimler Yüksek Okulu'nu bitirmiş, 1959 yılına dek Brookhaven Ulusal Laboratuarları’nda çekirdek enerjisi konusunda araştırmalar yapmıştır.
1960 yılında profesör olan Fahri Domaniç, 1960 – 63 yılları arasında Atom Enerjisi Komisyonu Teknik Müşavirliği görevini üstlenmiştir. Prof. Domaniç. Türkiye'de ilk kritikaltı reaktörü AÜ, Fen Fakültesi’nde kurup (1960 – 62), ilk bolünüm (fisyon) tepkimesini gerçekleştirerek deneysel nötron ve reaktör fiziği çalışmalarını başlatmıştır.
Prof. Dr. Fahri Domaniç, Keriman Hanım'la beraber dinlenirken (Prof. Dr. Özgen Birgül). |
Prof. Domaniç ayrıca Türkiye'de fiziğin çağdaşlaşması çabaları çerçevesinde ilk Reaktör Fiziği dersini 1959 yılında AÜ, FF, Fizik Bölümü'nde vermeye başlamıştır. ÇENAM'de (bugünkü adıyla ÇNAEM) ilk Türk reaktörü TR-1'in kurulmasında ve burada fizik bölümünün açılmasında etkin çabalar harcamıştır. Prof. Domaniç, çekirdek fiziği ve kimyası üzerindeki çalışmaları canlandırmak amacıyla Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi ANAM'ın (bugünkü adıyla ANAEM) kurulmasına önayak olmuş, yer seçimi ve bina planlarına dek ayrıntılarıyla uğraşarak ANAM'ın gerçekleşmesini sağlayanların başında gelmiştir. Prof. Domaniç aynı zamanda ANAM ve CENAM'm adbabasıdır.
1963 – 67 yılları arasında AEK Genel Sekreterliğini yapan Fahri Domaniç, bu arada Türkiye'yi çeşitli uluslararası bilimsel kongrelerde temsil etmiştir. 1973 – 81 yılları arasında Diyarbakır Üniversitesi, FF'nin kuruluşunda çalışan Prof. Domaniç, 1984 yılında AÜ, FF'nde öğretim üyeliğini sürdürürken kendi isteğiyle emekli olmuştur. 1943 – 84 yılları arasında 15'i aşkın yayın yapmıştır.
AÜ’de çalışırken sürdürdüğü Türk Standartları Fizik Grup Başkanlığı görevine emekli olduktan sonra da yaklaşık 1993 – 94 yıllarına kadar devam etmiştir.
Radyasyon ve Çevre Sempozyumu sırasında, soldan sağa: Berksan Atakan, Önder Öner, Dr. Frank J. Bradley ve Prof. Fahri Domaniç. |
Prof. Domaniç, emekliliğinden sonra fizikten kopmamış, 12 yıl süreyle Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi'nde Almanca eğitim yapan Fizik Öğretmenliği Bölüm Başkanlığı görevi ile birlikte bölüm derslerinin bir kısmını vermeye devam etmiştir.
23.11.2007 tarihinde aramızdan ayrılan Fahri Domaniç, yaşamı boyunca meslektaşlarına ve öğrencilerine her zaman örnek ve destek olmuş, onlara mesleği sevdirmiş, özel sorunlarına çözüm getirmiş bir büyüğümüz olarak gönüllerde yaşayacaktır. Türkiye'nin dörtbir yanında yetiştirmiş olduğu öğrencileri vardır. (Fizik Mühendisliği, Mart 1984, Sayı: 28, Cilt: 3, Sayfa: 41, TMMOB Fizik Mühendisliği Odası Yayın Organından uyarlanan bu katkı, Prof. Dr. Rıfat Çapan, Dr. Ramazan Demir ve Prof. Dr. Güneş Tanır'ın çabaları ile gerçekleşmiştir.)
––––––––––
Değerli hocamız Fahri Domaniç bizlere AÜ, FF’nde 1959/60 döneminde Reaktör Fiziği dersleri veriyordu; derste Murray'ın kitabını izliyorduk. Sanıyorum Fahri Hoca Amerika'dan yeni gelmişti ve üzerindeki şık ceketi çok ilgimizi çekmişti. Bizlerle ilişkisi hoca öğrenciden çok arkadaşcaydı.
Daha sonra TAEK Genel Sekreterliği görevinde iken de dostane ilişkilerimiz oldu. Son 10 – 15 yıldır da Ankara'da bahar aylarında, sınıf arkadaşlarımızla yılda bir yaptığımız akşam yemeği toplantılarımıza, bizleri kırmaz katılırdı ve bırakmadığı fiziğin çeşitli konularında konuşur, kendi konulanmızdaki gelişmeleri bizlerden dinler, düşüncelerini söylerdi.
Fahri Hoca eski öğrencileriyle yemekte (2004). Soldan sağa Işık Öktü, Yüksel Atakan, Yalçın Ertan, Birsen Bingöl, ?, İzge Ertan, Şenel Tüzün, Hamiyet Demiröz, Gökçe Bingöl, Fahri Hoca, Özgen ve Gülsen Birgül.
Önceki yıl, ilerlemiş yaşına rağmen, ricamızı kabul ederek ve eşi Keriman Hanım'ın da desteğiyle, onca yolu yapıp Çanakkale Üniversitesi’ndeki Radyasyon ve Çevre Sempozyumu'na 29 Haziran 2006'da gelmiş, bizleri mutlu etmişti. Böylelikle gerek bizlerle ve gerekse eski öğrencilerinden Önder Öner, Hayriye Yeter Göksu ve daha bir çoklarıyla tekrar birlikte olabilmişti. Ayrıca Çanakkale toplantısına ABD'den gelerek katılan ve 1962/63'de IAEA uzmanı olarak Türkiye'de radyasyondan korunmanın ve sağlık fiziğinin temellerini atan, o zamanlar kendisiyle birlikte çalışan, eski dostumuz Dr. Frank J. Bradley ile de 43 yıl sonra tekrar görüşebilmişti. (Berksan ve Dr. Yüksel Atakan)
––––––––––
Prof. Dr. Rıfat Çapan: "Fahri Domaniç hocamızın sağlığında yazdığı ve 1998 yılında Balıkesir ziyareti esnasında bizzat kendi eliyle bana teslim ettiği ve saklamamı söylediği özgeçmişini sizinle paylaşmak istiyorum."